Είναι "πανδημία" η COVID-19;

Posted by Ιωάννης Νασιούλας & Νικόλαος Τοροσιάδης on 3rd Jan 2021

Είναι "πανδημία" η COVID-19;

Η λέξη Πανδημία, είναι σύνθετη από τα αρχαία ελληνικά «παν» και «δήμος». Πρόκειται για υγειονομικό και ρυθμιστικό όρο, που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την εξάπλωση μιας επιδημίας λοιμώδους νόσου, με ταχύ ρυθμό, σε ευρεία ανθρωπογενή περιβάλλοντα, διεθνώς ή παγκόσμια και δύναται να απειλήσει το σύνολο του ανθρωπίνου πληθυσμού με σοβαρή ασθένεια.

Δεν μπορεί να θεωρηθεί Πανδημία μια επιδημική ασθένεια της οποίας ο αριθμός των νέων κρουσμάτων παραμένει σταθερός με την πάροδο του χρόνου: εδώ, λείπει το χαρακτηριστικό της εξάπλωσης. Παρομοίως, πανδημία δεν μπορεί να θεωρείται η εποχιακά επανενσκύπτουσα μόλυνση: εδώ, λείπει η χρονική αναγωγή σε ένα συγκεκριμένο ορόσημο ξεσπάσματος της μόλυνσης.

Μια πανδημία προϋποθέτει ότι ο λοιμώδης παράγοντας είναι όχι απλώς μεταδοτικός, αλλά και πως η ασθένεια που προκαλεί έχει ως συνέπεια πλήθος νοσούντων από αυτήν να εμφανίζει σοβαρά συμπτώματα ή επιπλοκές, να καταλείπονται μόνιμες βλάβες ή να προκαλείται θάνατος. Δηλαδή, συνδέεται με τις αρνητικές συνέπειες στην υγεία και την λειτουργικότητα.

Δίπλα, λοιπόν, στον ρυθμιστικό και υγειονομικό χαρακτήρα που έχει ο όρος Πανδημία, οφείλουμε να έχουμε κατά νου και τον επιδημιολογικό, καθώς και τον κοινωνιολογικό.

Πρόκειται για ορολογία εξαρτημένη από ένα πολυπαραγοντικό νέφος μεταβλητών:

  • Πότε τελειώνει ή σταθεροποιείται η επιδημιολογική παρουσία της μόλυνσης σε μια δεδομένη ανθρώπινη κοινότητα; Απάντηση στο ερώτημα αυτό μπορεί να έχει αξιοπιστία, μόνον στο διάβα του χρόνου και αφού έχει εκτεθεί στον ιό το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, αν όχι και ολόκληρη η ανθρώπινη κοινότητα αναφοράς.
  • Συνεχίζει η ασθένεια να δίνει σοβαρά συμπτώματα; Εδώ, κυρίαρχο ζήτημα είναι το είδος και το εύρος της ανοσίας που αποκτά ένας πληθυσμός. Ταυτόχρονα, δεν παύει να αποτελεί καθοριστικό στοιχεί της ανάλυσής μας η δυναμική των μεταλλάξεων του στελέχους που προκάλεσε το ξέσπασμα της μόλυνσης.
  • Συνεχίζει η μόλυνση να δημιουργεί σοβαρές επιπλοκές, στο πλαίσιο συννοσηρότητας; Η συννοσηρότητα εννοείται είτε ως συνύπαρξη δυο νόσων ή δύο παθολογικών καταστάσεων στον ίδιο ασθενή είτε ως συνύπαρξη καταστάσεων που έχουν μεταξύ τους κάποια αιτιολογική σχέση σε επίπεδο αλληλεπίδρασης (π.χ. ψυχολογικές και ψυχιατρικές συνέπειες που έχει μια σωματική νόσος). 
  • *Απόσπασμα από το έργο: PANDEMIC | Ο Νέος Κορονοϊός 2019: Υγεία - Κοινωνία - Συγκριτική Πολιτική. Νικόλαος Τοροσιάδης & Ιωάννης Νασιούλας. Εκδόσεις Ελληνική Πρωτοπορία, 2020. Σελ. 205. ISBN: 978-618-5383-38-1. Διαθέσιμο αποκλειστικά από το www.grecobooks.com